VPRO Tegenlicht is een televisieprogramma over de vormgeving van de wereld van morgen. In de afgelopen 20 jaar zijn maar liefst 555 afleveringen gemaakt, die allemaal zijn opgeslagen in het Tegenlicht-archief. De interactieve lichtinstallatie – ontworpen door Richard Vijgen – ontsluit op speelse wijze dit beeldarchief en biedt tegelijkertijd inzicht in hoe algoritmes werken.
Zelflerend algoritme
In de installatie worden de televisiebeelden geprojecteerd op een gedeeltelijk open cilinder, bestaande uit 9 gebogen glazen panelen die aan één kant zijn voorzien van projectiefolie. De projectoren zijn verbonden met een computer die met ‘kunstmatige ogen’ alle Tegenlicht-afleveringen heeft bekeken en met behulp van een zelflerend algoritme zoekt naar patronen in de beelden. Bezoekers kunnen via een touchscreen dat zoek- en leerproces beïnvloeden.
Floor Berkhout is producent bij Het Nieuwe Instituut en legt uit hoe een en ander werkt: “Het algoritme heeft de televisiebeelden ingedeeld in een groot aantal categorieën. Als bezoeker kun je bepalen welke categorie je wilt zien, zoals: alleen fragmenten met ‘bomen’ erin. Je kunt daarbij een betrouwbaarheidsfactor kiezen: de afbeelding moet voor 100% overeenkomen met een boom, of voor 80 of 30% bijvoorbeeld. Omdat het algoritme alleen kijkt naar patronen in pixels, kan het gebeuren dat je een broccolistronk te zien krijgt in plaats van een boom. Mensen zien het verschil, het algoritme ziet dat niet. Dat is precies wat wij aan bezoekers willen meegeven, dat beeldherkenning door een algoritme niet altijd betrouwbaar is. Zelfs niet als je de betrouwbaarheid op 100% zet.”
Beeldkwaliteit en verwijdergemak
Voor het realiseren van de lichtinstallatie was een speciale projectiefolie nodig. Ten eerste moest de folie bevestigd kunnen worden op een andere onderliggende half-transparante folielaag. Floor Berkhout: “Daardoor ziet een bezoeker aan de buitenkant wel dat er iets gaande is binnen in de cilinder, maar niet precies wat. De beste beeldkwaliteit krijg je pas als je naar de binnenkant van de cilinder kijkt, waar de projectiefolie van Macada Innovision is toegepast.”
Naast een goede beeldkwaliteit speelde ook verwijdergemak een rol. “Het oppervlak van de folie die we in overleg met Macada gekozen hebben, is zo geconstrueerd dat het bijdraagt aan een optimale verspreiding van het licht. Bovendien kan de folie door dat speciale oppervlak ook makkelijker verwijderd worden. En dat is natuurlijk ideaal voor tijdelijke installaties of ontwerpen, zoals bij deze tentoonstelling.”
Details product
Macada Visual Revolution projectiefolie
Type: GLUE OPZICHT/MAT non-writable
Fotocredits
Foto 1 (boven): Aad Hoogendoorn
Foto 2 (midden): Aad Hoogendoorn
Foto 3 (onder): Richard Vijgen
Meer informatie over de tijdelijke tentoonstelling in Het Nieuwe Instituut.