Spelen met technologie: een fysieke zoekmachine voor musea

Serendipiteit. Dat is: bij toeval iets vinden waar je niet naar op zoek was en wat desalniettemin heel waardevol voor jou blijkt te zijn. Serendipiteit vormt het basisprincipe van het project Searcher, een nieuwe interactieve tool voor musea. Een projectgroep van vijf Europese ontwerpbureaus werkt sinds 2023 aan de ontwikkeling van Searcher: een fysieke zoekmachine die gebruikers in staat stelt om een grote digitale museumcollectie interactief, intuïtief én individueel te ontsluiten. Macada Innovision werkte mee aan het project en kon de opdrachtgevers méér bieden dan waar ze naar op zoek waren. Inderdaad, serendipiteit.

Interacteren met museumcollectie

Jon Stam is interaction designer en mede-oprichter van Commonplace Studio, één van de vijf ontwerpbureaus die het concept voor Searcher bedachten. “Musea exposeren meestal maar een klein deel van hun totale collectie. Wij zochten naar een mogelijkheid voor museummedewerkers en museumbezoekers om te kunnen interacteren met de gehele collectie. Searcher is ontworpen als een soort fysieke interface, de zoekmachine ziet eruit als een grote glazen plaat en heeft een scherm waarop twaalf foto’s van museum-objecten zichtbaar kunnen worden. Geen analoge foto’s, maar e-paper displays die reageren als je ernaar wijst. Het zoeken binnen de collectie omvat zowel interactie als reflectie, tussen jou en de zoekmachine. Met behulp van de touchfunctie selecteer jij objecten waarin je geïnteresseerd bent, Searcher zoekt naar relaties tussen die objecten en laat je tegelijkertijd andere items zien. Alle items hebben onderlinge relaties, op verschillende niveaus, maar jij moet zelf bedenken: hóe zijn ze gerelateerd en wat vind ik daarvan? De basis van het zoekproces is serendipiteit; je krijgt antwoorden in de vorm van relaties waarvan je misschien niet eens weet dat ze bestaan. De interactiviteit van het proces is voor mij heel waardevol. Het zet mensen aan tot nadenken, tot vragen stellen en keuzes maken. Daarmee construeer je je eigen blik op de museumcollectie.”

 

Perfecte match met Macada

Macada Innovision werd in eerste instantie benaderd als leverancier van touchfolie. Maar ook hier bleek sprake van serendipiteit, ofwel: meer krijgen dan waar je naar op zoek bent. Zo wist Jon Stam aanvankelijk helemaal niet dat Macada ook glasproducent is en dus het juiste anti-reflectie glas kon leveren. En bij de eerste ontmoeting in de werkplaats van Macada werd duidelijk dat er nog veel meer mogelijk was. “Op dat moment wisten wij voor 80% wat we wilden, maar we hadden nog niet alles uitgedacht,” zegt hij. “Macada was bekend met werken voor musea, had bovendien ervaring met complexe interactieve projecten én met innoverende technologie. Vanuit die ervaringen dachten ze steeds met ons mee, kwamen ze met waardevolle tips en konden ze ook een groot deel van de daadwerkelijke productie van de machine van ons overnemen. Daardoor werd de samenwerking met Macada voor ons echt de perfecte match. We konden makkelijk connecten met elkaar en zij gaven ons het vertrouwen dat ze echt begrepen wat wij voor ogen hadden. Toen wij uiteindelijk kozen voor een andere technologie dan touchfolie, was dat voor hen totaal geen punt. Ze stemden er meteen mee in, omdat ze begrepen waarom die keuze beter was voor het project. Het belang van het project gaat bij hen altijd voor hun eigen belang.”

 

 

Museale partners
Het project Searcher wordt mogelijk gemaakt door cofinanciering vanuit het Creative Europe programma van de Europese Unie. De projectgroep werkt voor het project samen met drie Europese musea: het Sloveense Museum voor Architectuur en Design in Ljubljana, het Belgische Design Museum in Gent en het Duitse Museum voor Kunst en Ontwerp te Hamburg. De ontwerpers mogen experimenteren met de digitale collecties van deze musea, met als doel verschillende prototypes van Searcher te ontwikkelen. Het huidige prototype wordt in 2024 gepresenteerd tijdens Collectible Brussels (7-11 maart) en tijdens het Flanders Technology and Innovation Festival (16-21 maart) in Gent. In mei reist het project naar Slovenië voor een tentoonstelling in het Museum voor Architectuur en Design, later dit jaar wordt het gepresenteerd op het nieuwe mediacultuurfestival SPECULUM ARTIUM (18-21 september) in Trbovlje.

 

Foto credits: Prototype of Searcher presenting ever-changing relational maps of the MAO collection. MAO collection © 2023 Museum of Architecture and Design, Ljubljana.